Onze gids in Jerez de la Frontera heeft welhaast lichtgevende felroze lokken en is verkleed als het Sandeman-beeldmerk: gehuld in een zwarte cape en met Andalusische zwarte hoed. Maar alvorens onze privétour langs gestapelde vaten en ancient artefacts aanvangt eerst wat gezellige historie voor u. Sherry is Spaans en wordt geproduceerd in de Sherry triangle in Andalusië. Deze driehoek wordt gevormd door Jerez de la Frontera, Sanlúcar de Barrameda en El Puerto de Santa Maria. Alleen sherrywijn uit deze streek mag officieel sherry genoemd worden. Jerez de la Frontera is de grootste stad in deze streek en naamgever van de drank. In het Spaans wordt de drank dan ook vino de Jerez genoemd. Sherry is de Engelse verbastering van Jerez.
Welkom bij de Romeinen
Way back, rond 1100 voor Christus in de tijd van de Phoeniciërs, werden in de regio zuidwestelijk van Jerez sherrywijnen geproduceerd. Jerez heette toen Xera. Na de Phoeniciërs volgden de Grieken en na de Grieken volgden de Romeinen. Dit was het begin van een handelslijn naar Rome alwaar men natuurlijk weg was van fikse inname van alles wat maar op wijn leek. Na de Romeinen kwamen de Moren die de stad Sherish noemden. Ondanks dat de Koran alcoholconsumptie verbood, bleef Jerez een belangrijk centrum voor wijnproductie. In het jaar 1264 kwam koning Alfonso X van Castilië, bijgenaamde de Wijze, om Jerez te reclaimen van de Moren. Zoals usance in dit deel van Andalusië kreeg en behield Jerez de toevoeging ’de la Frontera’ (aan de grens) na verovering. Vandaar dat het in deze regio wemelt van stadjes die eindigen op ’de la Frontera’ zelfs wanneer de grens al lang verlegd was. In dezelfde eeuw begon de export van de wijnen van Jerez naar Engeland waar de wijnen bekend werden onder de Moorse naam van de stad Jerez: Sherish. Sherry werd pas echt populair toen de export toenam door een barter deal: Spaanse sherry voor Engelse wol.
Piraten en Shakespeare
Sherry was inmiddels wereldwijd in trek en vanuit de zuidelijk van de sherry-driehoek gelegen havenstad Cádiz werd geëxporteerd dat het een aard had. De zeevarende naties Engeland en Spanje waren ondertussen verwikkeld in een verhitte oorlog. Zoals dat toen ging met zeevarende naties. In de nieuwe wereld werden de sherryvloten met enige regelmaat overvallen door piraten die de sherry weer verkochten in Londen. De grootste haul of sherry vond echter plaats in 1587 toen Sir Francis Drake de haven van Cádiz binnenviel. Schepen werden verbrand, winkels geplunderd en 3000 vaten sherry werden buitgemaakt. De sherry bereikte het Engelse hof en daar bleek koningin Elizabeth I groot fan. Zelfs sterauteur William Shakespeare was grootverbruiker en schreef sherry – ver voor het tijdperk van product placement – in zijn stukken. In Palinodia uit 1619 verklaart Pasquil ’all drinks stand hat-in-hand in the presence of sherry’. Dan heb je het toch ver geschopt als wijn.
Zelfs sterauteur William Shakespeare was grootverbruiker en schreef sherry – ver voor het tijdperk van product placement – in zijn stukken.
Britten, Hollanders en veranderende smaak
Sherry was en bleef een hit in Engeland en vanaf de 17e eeuw begonnen Engelse, Schotse en Ierse handelaars zich te vestigen in Jerez. Veel van deze handelshuizen als Sandeman, Osborne en Williams & Humbert bestaan nog steeds. De vele Britten in Jerez wisten te bewerkstelligen dat de exportbelasting werd verlaagd, wat resulteerde in een verviervoudiging van de verkoop tussen 1825 en 1840. Ook aan Nederland, naast Groot-Brittanië de ander maritieme supermacht from the north, werd enorm veel sherry verkocht. Echter de British taste begon te veranderen. Tot dan toe neigde men naar lichte, bleke wijnen – de voorkeur verschoof nu echter naar sterkere wijnen met meer kleur. Tegenwoordig wordt in Noord-Europa vaker amberkleurige en zoetere sherry gedronken. Onze mystiek geklede gids Lidia vertelt dat de Spanjaard vooral kiest voor droge en lichte sherryvarianten. Donker en zoet is er voor Britten en Hollanders. In Spanje is het ook geen drank die qua imago kleeft aan eenzame chique rotary dames met parelsnoer en bridgclubabonnement. Ter indicatie: in de beste tapasbar van Sanlúcar, Casa Balbino, zagen we Spanjaarden lichte en frisse Fino-sherry drinken. Van alle rangen en standen en leeftijden. Voor anderhalve euro per glas.
In Spanje is sherry geen drank die qua imago kleeft aan eenzame chique rotary dames met parelsnoer en bridgclubabonnement. Onze mystiek geklede gids Lidia vertelt dat de Spanjaard vooral kiest voor droge en lichte sherryvarianten.
De bodega in en álles proeven
Omdat sherry een blend is van wijnen uit verschillende jaren staat er op het etiket nooit een jaartal, vertelt Lidia. Dat is zo omdat men werkt met een systeem van gestapelde vaten sherry in een kelder: solera. De jongste wijn bevindt zich in de bovenste vaten – altijd van Amerikaanse eik – de onderste liggen op de ’sol’ onderop. Vaten worden nooit volledig geleegd, en altijd bijgevuld uit het vat erboven en dan weer bijgevuld uit het vat dáárboven. Door redelijk complexe verschillen in onder andere rijping en oxidatie ontstaat een aanzienlijke range aan sherry-soorten. Lidia legt het in redelijk hoog tempo uit en auteur dezes was mentaal altijd aardig afwezig bij scheikunde – echter gelukkig proéf je al die verschillen ook. En hoe: de gids schenkt een aardig arsenaal te testen sherry’s uit. En toen moest de brandy die Lidia ook nog had staan nog komen. Ergo: een roerige middag. Dit zijn – hopelijk juist – de sherrysoorten geordend van droog naar zoet:
Fino — Net als Manzanilla gemaakt van palomino-druiven en gerijpt onder een gistlaag genaamd ’flor’. Geproduceerd in de oostelijke en zuidelijke hoeken van de triangle: Jerez en El Puerto de Santa Maria. 15% alcohol.
Manzanilla — Droge witte wijn gemaakt van palomino-druiven en gerijpt onder flor. Lijkt op Fino, maar exclusief geproduceerd in de omgeving van Sanlúcar de Barrameda dichtbij de Atlantische Oceaan. Daardoor licht ziltig van smaak door de rijping nabij zee. Iets geler dan fino. 15% alcohol.
Amontillado — Gemaakt van palomino-druiven. Aroma’s van hazelnoot en donkere tabak en amberkleurig. Licht en soepel in de mond. 16–20% alcohol.
Palo Cortado — Complexe wijn met het bouquet van Amontillado en de structuur en de smaak van Oloroso. Vol rond en zacht. Kastanje- of mahoniebruin. 17–22% alcohol.
Oloroso — Ook gemaakt van palomino-druiven. Qua kleur variërend van amber tot diepe mahonie. Kruidig, droog en vol. 17–22% alcohol.
Medium Dry — Licht zoet en nootachtig maar vol en aromatisch. Nagenoeg altijd een blend van Amontillado en Pedro Ximénez. 15–17,5% alcohol.
Pale Cream — Geschikt voor lieden die houden van de droge flor-wijnen maar ook iets zoetigs lusten. Strogeel tot lichtgoud van kleur. 15,5–22% alcohol.
Medium — Net als Medium Dry meestal een blend van Amontillado en Pedro Ximénez, maar zoeter. 15–17,5% alcohol.
Cream — Halfzoete wijn, geheel en uitsluitend verkregen door oxidatieve rijping. Een blend van Oloroso en Perdo Ximénez die smaakt naar noten en rozijn en fluweelzacht is. 15,5–22% alcohol.
Pedro Ximénez — Gemaakt van overrijpe Pedro Ximénez-druiven. Het meest donker van kleur en stroperig. Doet denken aan rozijnen, vijgen en dadels en is dus uitermate zoet. Zeer goed inzetbaar bij desserts. 15–22% alcohol.
En uiteraard tot slot nog voor de liefhebber Modern Talking:
meer op de homepage
They heard it through the grapevine: vijf celebs met wijnengagement.
0 Kommentare zu “Op pad in het land van sherry.”